فیوچرز چیست؟ راهنمای کامل ورود به معاملات آتی از صفر تا صد
فیوچرز چیست؟ در دنیای بازارهای مالی، اغلب تصور بر این است که سود تنها از مسیر خرید در قیمت پایین و فروش در قیمت بالا میگذرد. اما اگر راهی وجود داشت که بتوانید از ریزش قیمتها نیز به همان اندازه سود کسب کنید، چه؟ این دقیقاً همان قدرتی است که معاملات آتی در اختیار معاملهگران قرار میدهد.
قراردادهای آتی، ابزاری مالی بسیار قدرتمند اما در عین حال پیچیده و پرریسک هستند که به شما اجازه میدهند آینده قیمت یک دارایی را پیشبینی کنید، بدون آنکه نیازی به مالکیت مستقیم آن داشته باشید.
این ابزار مانند یک شمشیر دولبه عمل میکند؛ همانطور که میتواند سود شما را چندین برابر کند، این پتانسیل را نیز دارد که در صورت عدم مدیریت صحیح، چشم بر هم زدنی کل سرمایه شما را از بین ببرد.
به همین دلیل، درک عمیق مفهوم معاملات آتی و اینکه فیوچرز چیست، پیش از ورود به این عرصه، نه یک انتخاب، بلکه یک ضرورت حیاتی است.
در این راهنمای جامع با درک مفهوم فیوچرز چیست، شما قدم به قدم با تمام جنبههای این نوع معاملات آشنا خواهید شد. از یک مثال ساده برای درک مفهوم اولیه فیوچرز چیست شروع میکنیم، به سراغ اصطلاحات کلیدی و تخصصی میرویم، تفاوتهای آن با سایر روشهای معاملاتی از جمله فرق اسپات و فیوچرز چیست را بررسی میکنیم و در نهایت، مزایا و ریسکهای جدی آن را بیطرفانه تشریح خواهیم کرد.
هدف ما این است که پس از مطالعه این مقاله، دیدگاهی کاملاً شفاف و واقعبینانه نسبت به فیوچرز چیست و قراردادهای آتی داشته باشید و با آگاهی کامل تصمیم بگیرید که آیا این ابزار برای سبک معاملاتی و شخصیت شما مناسب است یا خیر.
فیوچرز چیست : معاملات فیوچرز به زبان ساده
برای درک هسته اصلی معاملات آتی، بهتر است از هیاهوی بازارهای مالی دیجیتال فاصله بگیریم و به یک داستان ساده اما کلاسیک گوش دهیم. این داستان شما را به مسیر چگونگی و اهداف قرارداد آتی و همچنین به مفهوم فیوچرز چیست نزدیکتر میکند.
شخصیتهای داستان ما یک کشاورز گندم به نام «آقای دهقان» و یک نانوا به نام «آقای نانوا» هستند.
آقای دهقان ماهها برای برداشت محصول گندم خود زحمت کشیده و تا ۳ ماه دیگر میتواند محصول را روانه بازار کند.
بزرگترین نگرانی او این است که در زمان برداشت، به دلیل عرضه زیاد گندم به بازار، قیمتها سقوط کند و او نتواند هزینههای خود را پوشش دهد. او از عدم قطعیت قیمت در آینده میترسد.
در یک طرف دیگر آقای نانوا برای پخت نان به گندم نیاز دارد و باید ۳ ماه دیگر مواد اولیه خود را تأمین کند.
بزرگترین نگرانی او این است که به دلیل خشکسالی یا عوامل دیگر، قیمت گندم سر به فلک بکشد و کسبوکار او با زیان مواجه شود. او نیز از این عدم قطعیت در هراس است.
یک روز، این دو با هم ملاقات میکنند و برای حل مشکل مشترک خود، یک راهحل هوشمندانه پیدا میکنند: آنها یک قرارداد آتی میبندند.
آنها توافق میکنند که ۳ ماه دیگر، آقای دهقان مقدار مشخصی (مثلاً ۱۰ تن) گندم را به قیمت امروز (مثلاً هر کیلو ۱۰۰۰ تومان) به آقای نانوا بفروشد.
با امضای این قرارداد آقای دهقان خیالش راحت میشود که محصولش را با قیمت تضمینشده ۱۰۰۰ تومان خواهد فروخت، حتی اگر قیمت بازار به ۸۰۰ تومان کاهش پیدا کند.
همچنین آقای نانوا نیز خیالش بابت گندم مورد نیاز با قیمت تضمینشده ۱۰۰۰ تومان آسوده میشود، حتی اگر قیمت بازار به ۱۲۰۰ تومان افزایش یابد.
این توافق، یک قرارداد آتی در سادهترین شکل خود است. در این معامله، هیچ پولی (به جز شاید یک وجه تضمین اولیه) در لحظه امضای قرارداد رد و بدل نمیشود. طرفین صرفاً متعهد میشوند که معامله را در تاریخ و قیمت مشخصی در آینده انجام دهند.
تاریخچه مختصر فیوچرز: از شالیزارهای برنج ژاپن تا ارزهای دیجیتال
شاید تصور کنید قراردادهای آتی یک مفهوم مدرن و زائیده دنیای دیجیتال هستند، اما ریشههای آن به قرنها پیش بازمیگردد.
اولین بازار سازمانیافته معاملات آتی، بازار برنج دوجیما (Dojima Rice Exchange) در اوزاکای ژاپن در قرن هجدهم بود. در آن دوران، ساموراییها که حقوق خود را به شکل برنج دریافت میکردند، برای محافظت از خود در برابر نوسانات قیمت، قراردادهایی برای فروش برنج در آینده با قیمتی مشخص امضا میکردند.
این ایده در قرن نوزدهم با تأسیس بورس کالای شیکاگو (CBOT) در ایالات متحده، شکل مدرن و استاندارد امروزی خود را پیدا کرد. کشاورزان و بازرگانان در این بازار، قراردادهای آتی استانداردی را برای محصولاتی مانند ذرت، گندم و سویا معامله میکردند تا ریسک خود را مدیریت کنند. با گذشت زمان، مفهوم فیوچرز چیست پدید آمد و این قراردادها از کالاهای فیزیکی فراتر رفتند و ابزارهای مالی مانند شاخصهای سهام، اوراق قرضه و ارزهای خارجی را نیز در بر گرفتند.
با ظهور ارزهای دیجیتال، این مفهوم به سرعت به بازار تزریق شد. امروزه، معاملات آتی بر روی ارزهایی مانند بیتکوین و اتریوم که یکی از بزرگترین بخشهای بازار کریپتو را شامل میشود در حال انجام است.
این سیر تکامل نشان میدهد که نیاز به مدیریت ریسک و پیشبینی آینده قیمت، یک اصل بنیادین در تمام بازارهای مالی در طول تاریخ بوده است.
چرا معاملهگران به سراغ فیوچرز میروند؟ (با ۲هدف اصلی)
اگرچه ریشه قراردادهای آتی در مدیریت ریسک نهفته است، اما امروزه اکثر فعالان این بازار، به خصوص معاملهگران خرد، با هدف دیگری وارد آن میشوند. به طور کلی، دو انگیزه اصلی برای ورود به این معاملات وجود دارد:
پوشش ریسک(Hedging) : این همان هدف اصلی و اولیهای است که در مثال کشاورز و نانوا دیدیم. سرمایهگذاران و شرکتهای بزرگ از قراردادهای آتی برای محافظت از داراییهای خود در برابر نوسانات نامطلوب قیمت استفاده میکنند.
برای مثال، یک شرکت استخراج بیتکوین که میداند ماه آینده مقدار مشخصی بیتکوین استخراج خواهد کرد، ممکن است نگران کاهش قیمت آن باشد.
این شرکت میتواند با باز کردن یک موقعیت فروش (Short) در بازار آتی، قیمت فروش بیتکوینهای آینده خود را از امروز تثبیت کند و خود را در برابر سقوط قیمت بیمه کند.
سفتهبازی(Speculation) : این رایجترین هدف در میان معاملهگران خرد است. سفتهبازان مالک دارایی پایه نیستند و قصد تحویل یا دریافت آن را نیز ندارند.
آنها صرفاً بر اساس تحلیل و پیشبینی خود از جهت حرکت بازار، روی افزایش یا کاهش قیمت یک دارایی شرط بندی میکنند تا از این نوسانات، سود کسب کنند.
انواع قراردادهای آتی: سنتی در برابر دائمی
همانطور که اشاره شد، قراردادهای آتی به دو دسته اصلی تقسیم میشوند که درک تفاوت آنها برای معاملهگران ضروری است:
- قراردادهای آتی سنتی(Traditional Futures): این نوع قرارداد که در بازارهای کالا و سهام رایج است، دارای یک تاریخ انقضای مشخص است. در آن تاریخ، قرارداد بسته شده و تسویه نیز صورت میگیرد. قیمت این قراردادها با نزدیک شدن به تاریخ انقضا، به قیمت اسپات دارایی همگرا میشود.
- قراردادهای آتی دائمی(Perpetual Futures): این نوع قرارداد که نوآوری بازار ارزهای دیجیتال است، تاریخ انقضا ندارد. این ویژگی به معاملهگران اجازه میدهد تا موقعیتهای خود را برای مدت نامحدود باز نگه دارند، که این امر آنها را برای سفتهبازی (Speculation) بسیار جذاب میکند. همانطور که گفته شد، مکانیزم فاندینگ ریت جایگزین فرآیند همگرایی قیمت در تاریخ انقضا شده و قیمت قرارداد دائمی را نزدیک به قیمت اسپات نگه میدارد. این نوع قرارداد، انتخاب غالب معاملهگران خرد در بازار کریپتو است.
مزایا و معایب معاملات فیوچرز: نگاهی بیطرفانه به دو روی سکه
مانند هر ابزار مالی پیشرفتهای، معاملات آتی نیز دارای مزایا و معایب قابل توجهی است. تصمیمگیری برای استفاده از آن نیازمند درک کامل هر دو روی این سکه است.
مزایای کلیدی فیوچرز
امکان سود از بازارهای دوطرفه برخلاف بازار اسپات که فقط در صورت افزایش قیمت سود میکنید، در اینجا میتوانید با باز کردن موقعیت شورت، از ریزش بازار نیز به خوبی سود کسب کنید.
قدرت چند برابر کردن سود با اهرم: اهرم به شما این امکان را میدهد که با درک فیوچرز چیست و سرمایه کم، سودهای بالقوه بزرگی به دست آورید و بازدهی سرمایه خود را به شدت افزایش دهید.
نقدشوندگی بسیار بالا: بازارهای آتی، به خصوص برای داراییهای اصلی مانند بیتکوین، حجم معاملات بسیار بالایی دارند. این به معنای آن است که شما میتوانید به راحتی و با کمترین لغزش قیمت (Slippage) وارد موقعیتهای بزرگ شده یا از آنها خارج شوید.
ابزاری برای پوشش ریسک: همانطور که گفته شد، این قراردادها یک ابزار کارآمد برای سرمایهگذارانی است که میخواهند از سبد داراییهای اسپات خود در برابر نوسانات بازار محافظت کنند.
معایب و ریسکهای جدی فیوچرز
اینجا قسمتی است که باید با دقت و وسواس بیشتری مطالعه کنید. جذابیت سودهای بزرگ نباید شما را از خطرات ویرانگر این بازار غافل کند.
ریسک بسیار بالا: خطر لیکویید شدن و از دست رفتن کل سرمایه بزرگترین و جدیترین ریسک در این عرصه است. اهرم همانطور که سود را چند برابر میکند، زیان را نیز چند برابر میکند.
یک حرکت کوچک و ناگهانی برخلاف پیشبینی شما میتواند در عرض چند ثانیه یا دقیقه کل مارجین شما را از بین ببرد و شما را لیکویید کند.
پیچیدگی فنی: معاملات آتی نیازمند دانش عمیق در مورد مفاهیمی مانند مارجین، اهرم، فاندینگ ریت و مدیریت ریسک است.
فشار روانی و استرس: مشاهده نوسانات شدید سود و زیان در لحظه، فشار روانی فوقالعادهای به معاملهگر وارد میکند. این استرس میتواند منجر به تصمیمگیریهای هیجانی و اشتباهات فاجعهبار در معامله شود.
نیاز به نظارت مداوم بر موقعیتهای باز: بازار ارزهای دیجیتال ۲۴ ساعته و ۷ روز هفته فعال است. یک موقعیت باز آتی نیازمند نظارت دائمی است، زیرا هر لحظه ممکن است شرایط بازار تغییر کند و موقعیت شما را به خطر بیندازد.
برای درک بهتر این ریسکها، مطالعه مقاله ما در مورد مدیریت سرمایه در معاملات اهرمدار را از دست ندهید.
آموزش گام به گام شروع معاملات فیوچرز (یک راهنمای عمومی)
اگر پس از درک کامل فیوچرز چیست و ریسکهای آن همچنان مصمم به شروع هستید، این راهنمای عمومی و مستقل از هر صرافی خاص، نقشه راه شما خواهد بود:
گام اول: آموزش، آموزش و باز هم آموزش!
قبل از واریز حتی یک دلار، باید زمان قابل توجهی را صرف یادگیری کنید. مفاهیم این مقاله بهخصوص بخش فیوچرز چیست را چندین بار بخوانید.
در مورد تحلیل تکنیکال، مدیریت ریسک، و روانشناسی بازار مطالعه کنید. دهها ویدئوی آموزشی معتبر درباره فیوچرز چیست تماشا کنید. این مرحله غیرقابل حذف و تغییر است.
گام دوم: انتخاب یک صرافی معتبر و امن
صرافی را انتخاب کنید که حجم معاملات بالا، کارمزدهای منطقی، رابط کاربری قوی و سابقه امنیتی خوبی داشته باشد. از معتبر بودن صرافی در حوزه قضایی خود اطمینان حاصل کنید.
گام سوم: انتقال سرمایه به کیف پول فیوچرز
در اکثر صرافیها، کیف پول اسپات و فیوچرز جدا از هم هستند. شما باید مبلغی را که آماده ریسک کردن آن هستید (و نه بیشتر) به کیف پول آتی خود منتقل کنید.
گام چهارم: آشنایی با محیط معاملاتی
وقت بگذارید و با تمام بخشهای پنل معاملاتی از جمله: انتخاب جفت ارز، تنظیم اهرم، انتخاب نوع مارجین، انواع سفارشات و … آشنا شوید.
گام پنجم: باز کردن اولین معامله با حداقل سرمایه و کمترین اهرم
برای شروع، از کمترین اهرم موجود بخش بسیار کوچکی از سرمایه خود (مثلاً ۱٪) استفاده کنید. هدف در ابتدا کسب سود نیست، بلکه یادگیری فرآیند و تجربه بازار در عمل است.
گام ششم: مدیریت تعیین حد سود (Take Profit) و مهمتر از آن حد ضرر
قبل از ورود به معامله، باید دقیقاً بدانید که در چه قیمتی با سود خارج میشوید (حد سود) و در چه قیمتی با زیان محدود، شکست را میپذیرید و خارج میشوید (حد ضرر).
نکته حیاتی: هرگز بدون تعیین حد ضرر وارد معامله آتی نشوید. این اولین و مهمترین قانون بقا در این بازار پرنوسان است.
پیشنهاد میکنیم قبل از هر اقدامی، ابتدا بدانید فیوچرز چیست و در ادامه در یک حساب دمو (آزمایشی) استراتژی خود را محک بزنید. بسیاری از صرافیها این امکان را برای آشنایی با محیط معاملاتی بدون ریسک فراهم میکنند.
جمعبندی: آیا معاملات فیوچرز انتخابی مناسب برای شما است؟
در این راهنمای جامع، به سوالاتی درباره فیوچرز چیست، تاریخچه و قدمهای لازم برای شروع یک معامله آتی نیز پاسخ داده شد.
بهطور کلی قراردادهای آتی ابزارهایی هستند که به شما اجازه میدهند بدون مالکیت یک دارایی، روی قیمت آینده آن معامله کنید.
با مفاهیم کلیدی مانند اهرم، مارجین، لیکویید شدن، موقعیتهای لانگ و شورت نیز آشنا شدیم و مزایای جذاب آن مانند کسب سود از بازارهای دوطرفه را در کنار ریسکهای بسیار جدی مانند خطر از دست رفتن کامل سرمایه را نیز بررسی کردیم.
اکنون به سوال اصلی بازگردیم: آیا این نوع معاملات برای شما مناسب است؟
برای پاسخ به این سوال، درک مفهوم فیوچرز چیست امری حیاتی است. بهطور کلی این بازار به هیچ وجه برای افراد زیر مناسب نیست:
۱-مبتدیان مطلق که هنوز با اصول اولیه بازار و مفهوم فیوچرز چیست، آشنا نیستند.
۲- افراد ریسکپرهیز که تحمل از دست دادن سرمایه را ندارند.
۳- کسانی که به دنبال یکشبه پولدار شدن و رویاهای واهی هستند.
۴- افرادی که زمان کافی برای یادگیری مستمر و مدیریت فعال معاملات خود ندارند.
اگر شما یک معاملهگر منضبط با درک کامل از مدیریت ریسک هستید و با سرمایهای که توانایی از دست دادن آن را دارید وارد این بازار میشوید، قراردادهای آتی میتواند ابزار قدرتمندی در جعبه ابزار معاملاتی شما باشد. در غیر این صورت، فاصله گرفتن از آن هوشمندانهترین تصمیم مالی شما خواهد بود.
سوالات متداول
۱- آیا امکان دارد در معاملات آتی بیشتر از کل سرمایهام بدهکار شوم؟
در اکثر صرافیهای معتبر ارز دیجیتال امروزی، خیر. آنها از سیستمی به نام حفاظت از موجودی منفی (Negative Balance Protection) استفاده میکنند. برای درک بهتر، پیشنهاد ما به شما خواندن مطلب فیوچرز چیست، است.
۲- تفاوت بین حالت مارجین ایزوله (Isolated) و کراس (Cross) چیست و کدام یک برای مبتدیان بهتر است؟
در حالت مارجین ایزوله ، شما برای هر موقعیت، مقدار مارجین مشخصی را اختصاص میدهید. ریسک شما فقط به همان مقدار مارجین محدود میشود. اگر آن موقعیت لیکویید شود، تأثیری بر سایر موقعیتها یا موجودی اصلی کیف پول شما ندارد.
۳- اگر یک موقعیت فیوچرز را تا تاریخ انقضا نبندم چه اتفاقی میافتد؟
این سوال بیشتر به قراردادهای آتی سنتی مربوط است. در تاریخ انقضا، قرارداد به صورت خودکار تسویه میشود. این تسویه میتواند به دو شکل باشد: تسویه فیزیکی (تحویل واقعی کالا) که در بازارهای کالا رایج است، یا تسویه نقدی (پرداخت تفاوت قیمت بین قیمت قرارداد و قیمت بازار) که در ابزارهای مالی و ارزهای دیجیتال رایجتر است.
۴- آیا میتوانم از معاملات فیوچرز به عنوان یک شغل تمام وقت استفاده کنم؟
بله، امکانپذیر است اما نیازمند سطح بالایی از تخصص است. برای پاسخ کامل، بهتر است بخش فیوچرز چیست را مطالعه کنید.
۵- چگونه بهترین اهرم را برای استراتژی معاملاتی خود انتخاب کنم؟
هیچ پاسخ واحدی برای این سوال وجود ندارد، اما یک قانون کلی وجود دارد، همیشه از کمترین اهرم ممکن استفاده کنید. انتخاب اهرم به عواملی مانند فیوچرز چیست، استراتژی، میزان نوسان دارایی و میزان ریسکپذیری شما بستگی دارد.
دیدگاهتان را بنویسید